ભારતીય બંધારણનો ઇતિહાસ મહત્વના પ્રશ્નો

 

મહત્વના પ્રશ્નો

 ભારતનું શાસન બ્રિટિશ તાજના હાથમાં ક્યારે આવું ? -   ઈ.સ .1858  

શા માટે બ્રિટિશ તાજે કંપનીનું શાસન પૂર્ણ કરી ભારતનું શાસન પોતાના હાથમાં લઈ લીધું ? –

1857 નો પ્રથમ સ્વતંત્રતા સંગ્રામ  

ક્યા એક્ટ દ્વારા ભારતના ગવર્નર જનરલનું પદ વાઈસરોય તરીકે ઓળખાયું ? –

ભારત શાસન અધિનિયમ , 1858  

ભારતના પ્રથમ વાઈસરોય બનવાનું બહુમાન કોને મળે છે ? - લોર્ડ કેનિંગ

 ક્યા એક્ટ દ્વારા બોર્ડ ઓફ કન્ટ્રોલ અને કોર્ટ ઓફ ડાયરેક્ટરનો અંત આવ્યો અને ભારત સચિવ ( સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ ) નું નવું પદ અસ્તિત્વમાં આવ્યું ? - ભારત શાસન અધિનિયમ , 1858

ભારત શાસન અધિનિયમ , 1858 અંતર્ગત ભારત સચિવની મદદ માટે તેની અધ્યક્ષતામાં કેટલા સભ્યોવાળી પરિષદનું નિર્માણ થયું હતું ? - 15  

ક્યા એક્ટ દ્વારા વાઈસરોયની ધારાકીય પરિષદમાં ભારતીયોને બિન સત્તાવાર તરીકે નિમવામાં આવ્યા ? - ભારત પરિષદ અધિનિયમ , 1861

ક્યા એક્ટ દ્વારા કાયદા નિર્માણની પ્રક્રિયામાં ભારતીય પ્રતિનિધિત્વ સામેલ થવાની શરૂઆત થઈ ? - ભારત પરિષદ અધિનિયમ , 1861  

વાઈસરોય લોર્ડ કેનિંગે ક્યાં વર્ષમાં 3 વ્યક્તિઓને વિધાન પરિષદમાં નિમણૂક આપી ? –

ઈ.સ .1862 ( બનાસરના મહારાજા , પટિયાલાના મહારાજા , સર દિનકરાવ )  

ઈ.સ. 1859 માં કોણે પોર્ટફોલિયો પદ્ધતિની શરૂઆત કરી હતી ? - લોર્ડ કેનિંગ  

ક્યા એક્ટ દ્વારા કટોકટીના સમયમાં વાઈસરોયને વટહુકમ બહાર પાડવાની સત્તા અપાઈ ? –

ભારત પરિષદ અધિનિયમ , 1861  

ભારત પરિષદ અધિનિયમ , 1861 અંતર્ગત ક્યા વિસ્તારો માટે નવી ધારાકીય પરિષદોની રચનાની જોગવાઈ થઈ ? - બંગાળ , નોર્થ - વેસ્ટર્ન ફ્રન્ટિયર , પંજાબ .

કયા એક્ટ દ્વારા કેન્દ્રીય અને પ્રાંતિય ધારાસભામાં બિન - સત્તાવાર સભ્યોની સંખ્યા વધારવામાં આવી ? – ભારત પરિષદ અધિનિયમ , 1892

કયા એક્ટ દ્વારા સૌપ્રથમ વખત ચૂંટણીનું તત્ત્વ ઉમેરાયું હતું ? – ભારત પરિષદ અધિનિયમ , 1892 .

કયા એક્ટને મોર્લે - મિન્ટો સુધારા તરીકે ઓળખાય છે ? – ભારત પરિષદ અધિનિયમ , 1909

ક્યા એક્ટ દ્વારા અલગ કોમી પ્રતિનિધિત્વની પ્રથા દાખલ કરવામાં આવી? – ભારત પરિષદ અધિનિયમ, 1909 .  

ક્યા એક્ટ દ્વારા મુસ્લિમ સભ્યોની ચૂંટણી માટે મુસ્લિમ મતદાર મંડળ અસ્તિત્વમાં આવ્યું ? –

 ભારત પરિષદ અધિનિયમ , 1909  

ભારતમાં કોમી ચૂંટણીના જનક કોને માનવામાં આવે છે ? - લોર્ડ મિન્ટો  

ક્યા એક્ટ દ્વારા વાઈસરોયની કારોબારી પરિષદમાં પ્રથમ વખત ભારતીયની નિમણૂક કરવામાં આવી ? – ભારત પરિષદ અધિનિયમ , 1909  

વાઈસરોયની કારોબારી પરિષદમાં નિમણૂક પામનાર સૌપ્રથમ ભારતીય કોણ છે ? - સત્યેન્દ્રપ્રસાદ સિંહા

 મોન્ટેગ્યુ - ચેમ્સફર્ડ સુધારા તરીકે ક્યા અધિનિયમને ઓળખવામાં આવે છે ? –

 ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919

મોન્ટેગ્યુ ચેમ્સફર્ડ કોણ હતા ? - લોર્ડ મોન્ટેગ્યુ ( ભારત સચિવ ) , લોર્ડ ચેમ્સફર્ડ ( વાઈસરોય )  

ભારત શાસન અધિનિયમ 1919 ક્યા વર્ષે લાગુ થયો હતો ? -1921 માં  

ક્યાં એક્ટ દ્વારા કેન્દ્રીય અને પ્રાંતિય વિષયોની યાદીઓ તૈયાર કરવામાં આવી ? –

 ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919  

ક્યા એક્ટ દ્વારા પ્રાંતોમાં દ્વિમુખી શાસન પદ્ધતિની શરૂઆત થઈ ? – ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919  

ક્યા એક્ટ દ્વારા કેન્દ્રમાં વિધાન પરિષદ દ્વિગૃહી બનાવવામાં આવી . તથા પ્રત્યક્ષ ચૂંટણી વ્યવસ્થાનો આરંભ થયો ? - ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919  

ક્યા એક્ટ દ્વારા સીમિત સંખ્યામાં સંપત્તિ , કર , શિક્ષણના આધારે મતાધિકાર આપવામાં આવ્યો ? –

ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919  

ક્યા એક્ટ દ્વારા શીખ, એંગ્લો-ઈન્ડિયન, ભારતીય ખ્રિસ્તીઓ અને યુરોપીયનો માટે 3 અલગ મતદાર મંડળો રાખવામાં આવ્યા ? - ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919  

ક્યા એક્ટ દ્વારા ભારતમાં કેન્દ્રીય જાહેર સેવા આયોગની સ્થાપનાની જોગવાઈ કરવામાં આવી ? –

ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919  

ક્યા કમિશનની ભલામણથી કેન્દ્રીય જાહેર સેવા આયોગની સ્થાપના થઈ ? - લી કમિશન 

લી કમિશનની ભલામણથી ક્યા વર્ષે કેન્દ્રીય જાહેર સેવા આયોગની સ્થાપના થઈ ? -1926  

ક્યા એક્ટ દ્વારા સૌપ્રથમ વખત કેન્દ્રીય બજેટમાંથી રાજય બજેટ અલગ કરાયું ? –

ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919  

ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919 મુજબ કેન્દ્રની બે સભાઓ પૈકી કેન્દ્રીય વિધાનસભાના સભ્યનો કાર્યકાળ અને સભ્ય સંખ્યા જણાવો . - કાર્યકાળ -3 વર્ષ ( સભ્ય સંખ્યા -145 , ચૂંટોલા -104 , નિમાયેલા -41 )

 ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919 મુજબ કેન્દ્રની બે સભાઓ પૈકી રાજયસભાના સભ્યનો કાર્યકાળ અને સભ્ય સંખ્યા જણાવો . - કાર્યકાળ- 5 વર્ષ ( સભ્ય સંખ્યા- 60 , ચૂંટાયેલા -34 , નિમાયેલા -26 )  

ઈ.સ .1919 ના કાયદામાં સુધારાની તપાસ માટે ઈ.સ .1927 માં કોની અધ્યક્ષતામાં સાયમન કમિશનની નિમણૂક થઈ હતી ? - જોન સાયમન  

સાયમન કમિશન ક્યારે ભારત આવ્યું ? - 3 ફેબ્રુઆરી , 1928  

સાયમન કમિશનનો વિરોધ શા માટે થયો હતો ? - તેના સાતેય સભ્યો અંગ્રેજ હતા .  

સાયમન કમિશનનો વિરોધ કરતા કોણે કહ્યું હતું કે ‘ ભારતીયો પોતાનું બંધારણ બનાવવા અસમર્થ છે , જે બધા વર્ગોને માન્ય હોય ? - સચિવ લોર્ડ બેકન હેડ

ભારતીય બંધારણની બ્લ્યુ પ્રિન્ટ કોને કહેવાય છે ? - નેહરુ રિપોર્ટને  

નેહરુ રિપોર્ટ કોણે તૈયાર કર્યો હતો ? - મોતીલાલ નેહરુ  

મોતીલાલ નેહરુની અધ્યક્ષતામાં રચાયેલી સમિતિએ ક્યારે નેહરુ રિપોર્ટ સોંપ્યો ? - 10 ઓગસ્ટ, 1928

કોની અસંમતિના કારણે અંગ્રેજ સરકારે નેહરુ રિપોર્ટનો અસ્વિકાર કર્યો ? – મુસ્લિમ લીગ  

1929 નું ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ (INC) નું અધિવેશન ક્યા અને કોની અધ્યક્ષતામાં યોજાયું હતું ? –

રાવી નદીના કિનારે લાહોર ખાતે જવાહરલાલ નેહરુની અધ્યક્ષતામાં  

ક્યા દિવસને સ્વતંત્રતા દિવસ કે પૂર્ણ સ્વરાજ દિવસ તરીકે મનવાયો હતો ? - 26 જાન્યુઆરી , 1930  

ભારત શાસન અધિનિયમ , 1935 માં કેટલા પરિશિષ્ટો અને અનુચ્છેદ હતા ? –10 પરિશિષ્ટ , 321 અનુચ્છેદ

  ક્યા એક્ટ દ્વારા પ્રાંતોમાં દ્વિમુખી શાસન પ્રણાલીનો અંત કરવામાં આવ્યો ? –

 ભારત શાસન અધિનિયમ , 1935  

ભારત શાસન અધિનિયમ , 1935 અંતર્ગત કેટલા પ્રાંતોને દ્વિગૃહી બનાવવામાં આવ્યા ? –

6 (બંગાળ, બોમ્બ, મદ્રાસ, બિહાર, સંયુક્ત પ્રાંત, આસામ)  

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની સ્થાપના ક્યારે થઈ ? -1935  

બર્મા (હવે મ્યાનમાર) ને ક્યા વર્ષે ભારતમાંથી અલગ કરાયું ? - 1935 

 કઈ બાબત દ્વારા અંગ્રેજોએ ભારતનું બંધારણ બનાવવા માટે સંમતિ દર્શાવી ?

 ઓગસ્ટ ઓફર ( 1940 )  

ક્રિપ્સ મિશન ક્યારે ભારત આવ્યું ? – 23 માર્ચ , 1942  

ક્રિપ્સ મિશન કોની અધ્યક્ષતામાં ભારત આવ્યું હતું ? – સર સ્ટેફર્ડ ક્રિપ્સ  

મહાત્મા ગાંધીએ કઈ દરખાસ્તોને પોસ્ટ ડેટેડ ચેક સાથે સરખાવી ? - ક્રિપ્સ મિશનની દરખાસ્તોને  

કેબિનેટ મિશન ક્યારે ભારત આવ્યું ? -24 માર્ચ , 1946  

ક્યા બ્રિટિશ વડાપ્રધાને ભારતીય બંધારણ સભાની સ્થાપના અને તત્કાલિન સમસ્યાઓ પર વિચાર - વિમર્શ કરવા માટે કેબિનેટ મિશન ભારત મોકલવાની ઘોષણા કરી હતી ? - ક્લીમેન્ટ એટલી

 કેબિનેટ મિશનના સભ્યો જણાવો . - સર સ્ટેફર્ડ ક્રિપ્સ , પેન્થિક લોરેન્સ , એ.વી.એલકઝાન્ડર  

કોના નેતૃત્વમાં કોંગ્રેસે કેબિનેટ મિશન યોજનાનો સ્વીકાર કર્યો ? - ગાંધીજી  

મુસ્લિમ લીગે ક્યારે પ્રત્યક્ષ કાર્યવાહી દિવસ ( Direct Action Day ) મનાવ્યો ? -16 ઓગસ્ટ , 1946

 જવાહરલાલ નેહરુના નેતૃત્વમાં ક્યારે વચગાળાની સરકારની રચના થઈ ? -2 સપ્ટેમ્બર , 1946  

વર્ષ 1946 માં રચાયેલી વચગાળાની સરકારમાં ગૃહ અને માહિતી પ્રસારણ મંત્રાલય કોની પાસે હતું ? –

 સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ  

વર્ષ 1946 ની વચગાળાની સરકારમાં રક્ષામંત્રી કોણ હતા ? - સરદાર બલદેવસિંહ  

1946 ની વચગાળાની સરકારમાં રેલવે મંત્રી કોણ હતા ? - આસમ અલી  

1946 ની વચગાળાની સરકારમાં ખેતી અને ખાદ્ય મંત્રાલય કોની પાસે હતું ? - ડૉ.રાજેન્દ્ર પ્રસાદ  

1946 ની વચગાળાની સરકારમાં શિક્ષણમંત્રી કોણ હતું ? – સી.રાજગોપાલાચારી  

1946 ની વચગાળાની સરકારમાં કાયદામંત્રી કોણ હતા ? - જોગેન્દ્રનાથ મંડલ

 બ્રિટનના ક્યા વડાપ્રધાને 20 ફેબ્રુઆરી , 1947 ના રોજ જાહેરાત કરી હતી કે અંગ્રેજ સત્તા જૂન , 1948 પહેલા જવાબદાર લોકોને સત્તા સોંપીને ભારત છોડી દેશે ? - ક્લિમેન્ટ એટલી

ક્લિમેન્ટ એટલીએ લોર્ડ વેવેલના સ્થાને કોની ભારતના વાઈસરોય તરીકે નિમણૂક કરી હતી ? –

 લોર્ડ માઉન્ટબેટન

ભારતની આઝાદી સમયે બ્રિટનના વડાપ્રધાન કોણ હતા ? ક્લિમેન્ટ એટલી

માઉન્ટ બેટન યોજના ક્યારે પ્રસ્તુત થઈ ? - ૩ જૂન , 1947

ભારત અને પાકિસ્તાન એમ રાષ્ટ્રોના ભાગલાના વિરોધમાં કોણ હતું ? –

 ડો . અબુલ કલામ આઝાદ , ખાન અબ્દુલ ગફાર ખાન , પુરુષોત્તમદાસ

ભારતમાં અંગ્રેજો દ્વારા સૌપ્રથમ કોઠી ક્યાં અને ક્યારે સ્થાપવામાં આવી ? - ઈ.સ .1613 , સુરત ખાતે

કયા કાયદાથી ભારતમાં સૌપ્રથમવાર કંપનીના શાસન માટે લિખિત બંધારણની શરૂઆત થઈ ?

1773 , રેગ્યુલેટિંગ એક્ટ

 ભારતની સૌપ્રથમ સુપ્રીમ કોર્ટની સ્થાપના ક્યાં કરવામાં આવી  કલકત્તા

ભારતની સૌપ્રથમ સુપ્રીમ કોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ કોણ હતા ? - સર એલિઝા ઈમ્પે

 કયા એક્ટથી ભારતમાં કંપની અધિકૃત પ્રદેશો માટે સૌ પ્રથમવાર બ્રિટિશ અધિકૃત ભારતીય પ્રદેશ ” એવું નામ આપવામાં આવ્યું ? - પિટનો ધારો , 1784

કયા કાયદાથી ભારતમાં અંગ્રેજી શિક્ષણ પદ્ધતિની શરૂઆત થઈ ? - ચાર્ટર એક્ટ , 1833

 કયા કાયદાથી ભારતની શાહી વિધાન પરિષદનો પાયો નાખવામાં આવ્યો કે જે ભારતની સૌપ્રથમ નાની સંસદ કહેવાઈ ? 1853 , ચાર્ટર એક્ટ

 ભારતીય રાષ્ટ્રીય કૉંગ્રેસની સ્થાપના ક્યારે કરવામાં આવી ? - 28 ડિસેમ્બર , 1885 .

કોને રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના પિતા કહેવામાં આવે છે ? - એલન ઓક્ટિવિયન હ્યુમ

ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના સૌપ્રથમ અધ્યક્ષ કોણ હતા ? - વ્યોમેશચંદ્ર બેનરજી  

કયા કાયદાથી “ કલકત્તા " દેશની રાજધાની બન્યું ? – ભારત શાસન અધિનિયમ , 1958

 ક્યા કાયદાથી વિધાન પરિષદને બજેટ પર ચર્ચા કરવાની અને પ્રશ્નો પૂછવાની છૂટ આપવામાં આવી ? ભારતીય પરિષદ અધિનિયમ , 1892

 મુસ્લિમ લીગની સ્થાપના કયા વર્ષે થઈ ? - ઈ.સ .1906

કયો કાયદો “ ભારતીય શાસનને ઉત્તમ બનાવવા માટેના કાયદા ” તરીકે પ્રસિદ્ધ છે ? –

 ભારત શાસન અધિનિયમ , 1858

કયા અધિનિયમથી મહિલાઓને મત આપવાનો અધિકાર મળ્યો –

મોન્ટેગ્યુ - ચેમ્સફર્ડ એક્ટ , 1919(ભારત શાસન અધિનિયમ , 1919)

 બ્રિટનના વડાપ્રધાન રામસે મૅકડૉનાલ્ડ દ્વારા “ કોમ્યુનલ - એવોર્ડ ” ની જાહેરાત ક્યારે કરવામાં આવી ? - ઈ.સ. 1932 માં

 કયા અધિનિયમથી પુરુષ મહિલા સમાન મતાધિકાર આપવામાં આવ્યો ? –

ભારત સરકાર અધિનિયમ , 1935

ભારતમાં સૌ પ્રથમ સંઘીય ન્યાયાલયની સ્થાપના ક્યારે કરવામાં આવી ? - ઈ.સ. 1937 માં

 કયા અધિનિયમથી વહીવટના તમામ વિષયોને કેન્દ્રયાદી , રાજયયાદી અને સંયુક્તયાદી એમ ત્રણ સૂચિઓમાં વહેંચવામાં આવ્યા ? - ભારત શાસન અધિનિયમ , 1935

 “ ઓગસ્ટ પ્રસ્તાવ ’ ’ કોના દ્વારા અને ક્યારે રજૂ કરવામાં આવ્યો ? લોર્ડ લિનલિથગો દ્વારા -ઈ.સ .1940

રાજગોપાલાચારી ફોર્મ્યુલા ” કોના દ્વારા અને ક્યારે રજૂ કરવામાં આવી ? –

ચક્રવર્તી રાજગોપાલાચારી દ્વારા - ઈ.સ. 1944

“ કેબિનેટ મિશન’’ના અધ્યક્ષ કોણ હતા ? - લોર્ડ પેન્થિક લોરેન્સ

કામચલાઉ સરકારમાં જવાહરલાલ નેહરુ પાસે કયા કયા મંત્રાલયો હતા ? –

બંધારણસભાના ઉપસભાપતિ , વિદેશ મંત્રાલય , વડાપ્રધાન , રાષ્ટ્રમંડળ સંબંધ

 ભારતનું વિભાજન અને સ્વતંત્રતા કઈ યોજના અંતર્ગત પ્રાપ્ત થઈ ? –

માઉન્ટ બેટન યોજના / 3 જૂન યોજના , 1947

કયા અધિનિયમ અંતર્ગત ભારત અને પાકિસ્તાન એ બે સ્વતંત્ર ડોમિનિયન બન્યા ? –

 ભારત સ્વતંત્રતા અધિનિયમ , 1947

 ભારતીય સ્વતંત્રતા અધિનિયમ , 1947 મુજબ કયા પ્રદેશો પાકિસ્તાનનો ભાગ બન્યા ? –

પૂર્વી બંગાળ , પશ્ચિમી પંજાબ , સિંઘ અને આસામનો સિલ્ફટ જિલ્લો

સૌપ્રથમ કયા અધિનિયમમાં “ એક અખિલ ભારતીય સંઘ ” ની સ્થાપનાની જોગવાઈ હતી ? –

 ભારત શાસન અધિનિયમ , 1935

પાકિસ્તાન ક્યારે સ્વતંત્ર થયેલ ગણવામાં આવ્યું ?

14 ઓગસ્ટ , 1947 ની મધરાત્રીથી

ભારતના બંધારણ લાગુ થતાં પહેલા અને સ્વતંત્રતા પછી દેશનું શાસન કયા કાયદા અંતર્ગત ચલાવવામાં આવ્યું ? – ભારત શાસના અધિનિયમ , 1935 અંતર્ગત

 ભારતની સ્વતંત્રતા સમયે ઇંગ્લેન્ડમાં કઈ પાર્ટીની સરકાર હતી ? - લેબર પાર્ટીની .

 કેન્દ્રમાં દ્વૈધશાસન પ્રણાલી કયા અધિનિયમ અંતર્ગત અમલી બની ? ભારત શાસન અધિનિયમ,1935  

 ભારતની સ્વતંત્રતા સમયે ઈંગ્લેન્ડના વડાપ્રધાન કોણ હતા ? - ક્લેમેન્ટ એટલી